7 شیوه برای استعدادیابی کودکان

هر کودکی منحصربه‌فرد است. ذهن کودکان با سرعت نور کار می‌کند و می‌توان گفت تفکر خلاق موضوعی است که آن‌ها را از پدر و مادرهایشان مجزا می‌کند. آیا تا به حال کودک خود را زیرنظر گرفته‌اید؟ از چه بازی‌هایی بیشتر لذت می‌برد؟ آیا بیشتر با پازل خود را سرگرم می‌کند یا به هنر و کاردستی علاقه دارد؟ در این مطلب در مورد استعداد  و نقاط قوت صحبت می‌کنیم و روش‌هایی را برای استعدادیابی کودکان برمی‌شماریم. در پایان شما را راهنمایی می‌کنیم تا چگونه برای استعدادیابی کودک خود اقدام کنید.

یکی از وظایف مهم والدین برقراری ارتباط نزدیک با کودک و درک علاقه‌مندی‌های اوست. برای تشخیص استعدادهای ذاتی فرزندتان سعی کنید ویژگی‌های زیر را در او بیابید.

• حافظه قوی
• هوشیاری بالا نسبت به موضوعات
• دایره واژگان وسیع نسبت به سن
• احساسات زیاد
• تفکر انتزاعی
• کنجکاوی زیاد
• توانایی حل مساله
• یادگیری سریع

استعداد چیست؟

استعداد توانایی طبیعی برای انجام کاری به خوبی بدون استفاده از ذهن است. این تعریفی است که واژه‌نامه انگلیسی کمبریج ارائه داده است. به محض خواندن این تعریف در این دام گرفتار می‌شوید که استعداد، ویژگی ذاتی است و مانند سایر والدین سعی می‌کنید تا به کشف استعداد کودک خود اقدام کنید. اما نکته مهم این است که در ادامه استعدادها را پرورش دهیم.

استعدادیابی کودکان

از نظر خانواده‌ها، فرزندان دارای استعدادهای بی‌نظیر زیادی هستند اما گاهی استعدادهای کودک به گونه‌ای است که والدین به راحتی متوجه آن‌ها نمی‌شوند و این موضوع آن‌ها را ناامید می‌کند. در برخی مواقع والدین جرقه‌هایی از استعداد را در فرزندان مشاهده می‌کنند اما این جرقه‌ها برای ایجاد موفقیت دوام نمی‌آورند. زمانی که کودکان به مدرسه می‌روند، خانواده‌ها این احساس ناامیدی را نادیده می‌گیرند، اما به محض شروع تعطیلات تابستانی دوباره توجه والدین به رشد استعدادهای کودک معطوف می‌شود.

آیا شما پدر یا مادری هستید که نگران استعدادیابی و پرورش استعداد کودک خود است؟ در ادامه 7 شیوه برای استعدادیابی کودکان مطرح می‌کنیم.

فرزند خود را در برنامه‌های متنوع فوق‌برنامه ثبت‌نام کنید

یکی از بهترین روش‌ها برای کشف استعداد کودکان این است که از او بخواهید در برنامه‌های متنوع و متفاوتی شرکت کند. به این ترتیب می‌توانید عملکرد فرزند خود را در موقعیت‌های مختلف ببینید و علاقه‌مندی‌های او را متوجه شوید.

• کودک خود را در فعالیت‌های ورزشی، هنری و فکری شرکت دهید.
• فعالیت‌هایی را به فرزند خود پیشنهاد دهید و اگر او از انجام آن امتناع کرد، از مجبور کردن او پرهیز کنید و سعی کنید فعالیت دیگری را پیشنهاد دهید.
• ثبت‌نام کودک دربرنامه‌های فوق‌برنامه خوب است اما باید اطمینان حاصل کنید که فرزند شما تحت فشار نیست و برای بچگی کردن وقت آزاد دارد.
• شرایطی را فراهم کنید تا فرزند شما با دوستان خود از فرهنگ‌های متفاوت و طبقه‌های اجتماعی مختلف بازی کند. ممکن است فردی با پیشینه متفاوت، فعالیتی را پیشنهاد دهد که کودک شما در آن عالی باشد.

فرزند خود در هنگام بازی مشاهده کنید

فرصتی را برای مشاهده بازی کردن فرزند خود اختصاص دهید. ببینید کودک شما چگونه بازی می‌کند و چه کارهایی انجام می‌دهد. بازی کردن کودک موضوعی بی‌معنی و بی‌اهمیت نیست. بازی کودکان منعکس‌کننده علایق، هوش، توانایی‌های طبیعی و فردی آن‌هاست. زمانی‌که فرزند خود را مشاهده می‌کنید:

• از کارهای جالبی که کودک در هنگام بازی انجام می‌دهد، یادداشت‌برداری کنید. نقش کودک شما در بازی چیست؟ آیا او مغز متفکربازی است یا احساساتی عمل می‌کند؟ این موارد می‌تواند به شما بینش خوبی در مورد توانایی‌های کودک بدهد.
• کارهایی را که کودک در بازی انجام می‌دهد را در نظر بگیرید و ارتباط موضوعی یا کاری آن رابیابید. برای مثال اگر کودک شما لگوهایش را براساس رنگ دسته‌بندی می‌کند یا ساختمانش را با ریزترین جزئیات می‌سازد، احتمالا توانایی سازماندهی دارد.
• نحوه تعامل کودک با سایر کودکان را هنگام بازی مشاهده کنید.

با کودک خود صحبت کنید و ببینید به چه فعالیت‌هایی علاقه دارد یا در آن‌ها خوب است

اغلب اوقات فرزند شما بهترین بینش را در مورد توانایی‌هایش بیان می‌کند. این واقعیت را نادیده نگیرید که فرزند شما ممکن است استعدادهایش را بهتر از هر کس دیگری بشناسد. حداقل کودک شما مواردی را که دوست دارد و ندارد را می‌شناسد و این موضوع در استعدادیابی بسیار مهم است.

• از فرزند خود بپرسید در چه درس‌هایی بهترین عملکرد را دارد و از چه درس‌هایی بیشترین لذت را می‌برد. نکته مهم در اینجا این است که بین لذت و استعداد تفاوت قائل شوید.
• از فرزند خود در مورد ورزشی که در آن موفق است سوال کنید. همچنین بپرسید که از چه ورزشی بیشترین لذت را می‌برد.
• در مورد رشته‌های هنری که فرزندتان در آن خوب است سوال کنید و همزمان ببینید بیشتر به چه رشته هنری علاقه دارد.
• این احتمال وجود دارد که فرزند شما نتواند توانایی‌های خود را بیان کند. اگر او از رشته‌های خاصی لذت می‌برد، احتمالا اشاره به استعداد خاصی دارد که از آن بی‌خبر هستید.

اجازه دهید حوصله کودک سر برود

تنها چیزی که واقعا به استعدادیابی کودکان کمک می‌کند، کسالت است. وقتی کودک کاری برای انجام دادن ندارد، نمی‌تواند جایی برود و سرگرمی ندارد، شروع به انجام کاری می‌کند. برای مثال فرزند خود را در اتاقی خالی رها می‌کنید و از او می‌خواهید تا زمانی که شما برگردید روی صندلی، سر جای خود بنشیند. پس از مدتی متوجه می‌شوید که با بدن خود حرکاتی را انجام می‌دهد. مثلا روی یک پا می‌ایستد یا به پشت خم می‌شود تا دست‎ها را به زمین برساند. هنگامی‌که وارد اتاق می‌شوید او با اشتیاق می‌خواهد کشف جدیدش را به شما نشان دهد.

• اگر کودک از روی صندلی بلند شده و به دستور شما گوش نکرده است، او را به خاطر این کار سرزنش نکنید.
• وقتی کودک کشف جدیدش را به شما نشان داد، او را تحسین کنید چراکه سفر به سمت کشف استعداد از جایی شروع می‌شود که کودک کسل است و در صورتی ادامه می‌یابد که به او علاقه نشان دهید و تشویقش کنید.
• مانعی که در این قسمت وجود دارد تصویر از پیش تعیین شده در ذهن شماست. اگر پیانیست هستید و دوست دارید کودک شما در آینده یک پیانیست موفق شود، شاید حرکات ژیمناستیکی او را نادیده بگیرید. در این صورت فرزند شما نه پیانیست موفق و نه ژیمناست می‌شود.

به جای تمرکز بر آموزش، الهام بخش کودک خود باشید

اینکه مدام به کودک خود بگویید چه کاری انجام دهد و اگر کودک از انجام آن امتناع کرد، او را مواخذه کنید، راه مطمئنی را برای از بین بردن انگیزه فرزند خود را انتخاب کرده‌اید. همواره به خود یادآوری کنید که باید در ارتباط با فرزندتان به سمت استعدادها یا نقاط قوت او حرکت کنید. بنابراین نقش شما انگیزه دادن به اوست نه اینکه به او آموزش دهید یا نظرات خود را به او تحمیل کنید. برای ایجاد انگیزه در کودک نکات زیر به شما کمک می‌کند.

• فضایی از اشتیاق و تلاش را در خانه ایجاد کنید. لازم نیست به فرزند خود دستور دهید که کار خاصی را انجام دهد، در عوض خودتان باید دست به کار شوید. خود را مشغول به کاری کنید که آن را با اشتیاق و شور و شوق انجام می‌دهید. فرزند شما باید ببیند که شما کاری را پرتلاش انجام می‌دهید. برای مثال اگر به سرودن شعر، سفالگری یا تعمیر وسایل منزل علاقه دارید، خود را به آن مشغول کنید. این کار باعث می‌شود که او نیز خود را به کاری مشغول کند و متعهدانه آن را ادامه دهد.
• تلویزیون و سایر وسایل ارتباط جمعی در بیشتر خانه‌ها برای ایجاد سرگرمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قبیل سرگرمی‌ها، غیرفعال به حساب می‌آیند و تا زمانی که چنین سرگرمی‌هایی در دسترس کودک است، بعید به نظر می‌رسد که او برای انجام کاری سخت تلاش کند. مشغول شدن کودک با سرگرمی‌های که در آن فعالانه برای رسیدن به نتیجه تلاش می‌کند، باعث ترشح دوپامین می‌شود. عملکرد دوپامین در بدن شامل یادگیری، دقت، هیجان، شادی و لذت است.

هرگز فرزند خود را با سایر کودکان مقایسه نکنید

یکی از روش‌های که با آن می‌توانید انگیزه فرزند خود را برای انجام کاری از بین ببرید، مقایسه او با سایر کودکان است. متاسفانه برای بسیاری از والدین، مقایسه روش تربیتی به حساب می‌آید. آن‌ها تصور می‌کنند که مقایسه موثرترین ابزار انگیزشی است. درحالی‌که چنین نیست. به محض اینکه شروع به مقایسه کودک خود با سایر کودکان می‌کنید، این مفهوم را به او القا می‌کنید که “من باور دارم آن کودک از تو بهتر است و من تو را در صورتی دوست خواهم داشت که شبیه آن کودک باشی”. با انتقال این انتظارات، فرزندتان کاملا بی‌انگیزه می‌شود. کودک بی‌انگیزه تمایلی به تلاش ندارد و بعید است که استعداد یا نقطه قوتی را از خود بروز دهد. بنابراین دست از مقایسه بردارید و او را تشویق کنید.

ترس از شکست را به فرزندتان آموزش ندهید

بیشتر کودکان به دلیل ترس از شکست از تجربه کردن چیزهای جدید می‌ترسند. آن‌ها‌ با احساس ترس از شکست به دنیا نمی‌آیند، بلکه در طول زمان آن را از والدین خود می‌آموزند. وقتی کودکی شروع به راه رفتن می‌کند، نمی‌داند که افتادن نشانه‌ای از شکست است. اما در طول زمان کودکان  یاد می‌گیرند که اگر کودکی قبل از آن‌ها شناکردن، نوشتن یا اسکیت‌سواری را یاد بگیرد، شکست خورده‌اند. فشار رقابت همیشگی و تلاش برای برنده شدن آن‌قدر استرس‌زاست که فرزندتان تصمیم می‌گیرد که تلاش نکند چون تلاش نکردن راحت‌تر است.

• به فرزندتان شهامت تلاش کردن بدهید.
• به اون نشان دهید که شکست، پله‌ای به سوی موفقیت است.

کودک بی استعداد

اگر هیچ استعداد ذاتی در فرزند خود مشاهده نمی‌کنید، تمرکز خود را روی نقاط قوت او معطوف کنید. استعداد با نقاط قوت متفاوت است. استعداد مبتنی بر عملکرد است و کاری است که فرزند شما آن را انجام می‎دهد و آن را مشاهده می‌کنید. نقاط قوت از سوی دیگر بخشی از شخصیت کودک شما است. احتمالا نقاط قوت کودک خود را متوجه نمی‌شوید، مگر این‌که به صورت فعال به دنبال آن باشید. بیشتر والدین نقاط قوت فرزند خود را به عنوان ویژگی منفی لحاظ می‌کنند چراکه پیش‌زمینه‌های فکری آن‌ها به این صورت شکل گرفته است. برای مثال کودکی بسیار آرام و خونسرد در مواجهه با مسائل برخورد می‌کند و خانواده نگران هستند که درآینده در برخورد با چالش‌ها بی‌انگیزه و بی‌خیال باشد. اما این ویژگی برای شرایط استرس‌زا و بحرانی بسیار کمک‌کننده است.

نقاط قوت چیست

نقاط قوت ویژگی شخصیتی به حساب می‌آید اما ممکن است قابل مشاهده نباشد زیرا مبتنی بر مهارت نیست اما در کاری که کودک انجام می‌دهد، ظاهر می‌شود. برخلاف استعداد، برای کشف نقاط قوت باید به دقت کارهای کودک را نظاره کنیم. موارد زیر را می‌توان به عنوان نقاط قوت به حساب آورد.

• شجاعت
• احساس بشردوستی
• خرد و عدالت
• عدالت‌خواهی
• توانایی کنترل خود

زمانی‌که به فردی با استعداد فکر می‌کنید، احتمالا یکی از موارد بالا در شخصیت او نمایان است. برای مثال فردی مانند “Jack Ma” صاحب کسب و کار علی بابا بدون شجاعت هرگز به موفقیت نمی‌رسید یا ماهاتما گاندی بدون عدالت‌خواهی تبدیل به یک اسطوره جهانی نمی‌شد.

کشف نقاط قوت

نقاط قوت، ویژگی‌های هستند که به صورت ذاتی و طبیعی در کودک شما وجود دارد. این ویژگی موردی است که فرزند شما با آن احساس خوبی دارد و تبدیل به کاری می‌شود که او بیشتر اوقات انجام می‌دهد. برای کشف نقاط قوت سوالات زیر را بپرسید.

• آیا فرزند شما کسی است که اول از دعوا و نزاع کناره‌گیری می‌کند؟

اگر جواب بله است سوال بعدی را بپرسید.

• آیا عقب‌نشینی در دعوا حس خوبی به او می‌دهد؟

اگر جواب بله است سوال بعدی را بپرسید.

• آیا فرزند شما ترجیح می‌دهد از درگیری اجتناب کند؟

اگر جواب بله است پس صمیمی بودن و خوش‌خلقی نقطه قوت فرزند شماست. این ویژگی می‌تواند در کارهای تیمی یا رهبری گروهی از افراد کارا باشد. عقب‎نشینی از دعوا نشانه ضعف نیست، بلکه نشان‌دهنده همدلی، بهره عاطفی بالا و عقل است. بنابراین برای کشف نقاط قوت باید به دقت رفتار کودک را نظاره کنید و درباره پیش‌زمینه‌های ذهنی خود بازاندیشی کنید.

بهترین سن استعدادیابی کودکان

هر یک از استعدادهای فرزند شما در زمان‌های مشخصی خود را بروز می‌دهد. بنابراین می‌توانید با کسب اطلاعات در مورد زمان بروز هر یک از استعدادها خود را برای کشف و پرورش آن آماده کنید. در ادامه بهترین سن استعدادیابی کودکان را در برخی از حوزه‌ها بررسی می‌کنیم.

طراحی و نقاشی

طراحی و نقاشی نه تنها باعث هماهنگی دست و چشم کودک می‌شود، بلکه تخیل وحس زیبایی‌شناختی او را نیز تقویت می‌کند. به طور کلی کودکان از سن 1 سالگی شروع به کشیدن خط‌های نامنظم می‌کنند و در سن دو سال و نیم به اشکال و رنگ‌ها علاقه‌مند می‌شوند. در این سن نیازی به کلاس و تست استعدادیابی نیست و تنها کافی است والدین فرزند خود را تشویق کنند.

موسیقی

نوزادان به انواع مختلف موسیقی واکنش متفاوتی نشان می‌دهند، چراکه با توانایی درک موسیقی به دنیا می‌آیند. بنابراین متخصصان توصیه می‌کنند که استعداد کودک در زمینه موسیقی هرچه زودتر شناسایی شود. از منظر فیزیولوژی و روانشناسی، توانایی توجه، شناخت و درک کودکان پس از 4 یا 5 سالگی بهبود می‌یابد. این توانایی‌ها پیش‌زمینه حرکت عضلات کوچک و یادگیری آلات موسیقی است. اگر به کودک اجازه دهید که خیلی زود با آلات موسیقی تمرین کند، به رشد انگشت او آسیب می‌رسد. از آنجایی‌که رشد جسمی، توانایی تشخیص، هوش و شنوایی پسران دیرتر از دختران تکامل می‌یابد، توصیه می‌شود دختران از سن 4 تا 5 سالگی و پسران از 5 تا 6 سالگی شروع به تمرین موسیقی کنند.

رقص و ژیمناستیک

بسیاری از پدر ومادرها اعتقاد دارند که هرچه سن کودک کمتر باشد، بدن منعطف‌تری دارد و بهتر می‌تواند رقص یاد بگیرد. اما چنین نیست. برای شروع رقص یا ژیمناستیک بهتر است به رشد استخوای و بلوغ ذهنی کودک توجه کنیم. در این فعالیت‎ها حرکات دشواری وجود دارد که فشار زیادی به بدن می‌آورد. بنابراین نباید قبل از 3 سالگی فرزد خود را وارد این فعالیت‌ها کنید. از 4 تا 5 سالگی به صورت آماتور و بعد از 7 سالگی به صورت حرفه‌ای می‌تاون آموزش رقص یا ژیمناستیک را برای کودکان آغاز کرد.

هزینه استعدادیابی کودکان

مراکز استعدادیابی کودکان و هدایت تحصیلی بر اساس خدماتی که ارائه می‌دهند، هزینه‌های مشخصی را از والدین دریافت می‌کنند. این هزینه‌ها شامل آزمون‌های کشف استعداد، کلاس‌ها، تمرینات و خدمات کوچینگ می‌شوند.

مراکز استعدادیابی کودکان در تهران

مراکز استعدادیابی کودکان متعددی در تهران وجود دارد که خدمات متنوعی را به متقاضیان ارائه می‌کنند. باتوجه به مشغله زیاد والدین، آن‌ها عموما فرصت ندارند تا برای کشف و پرورش استعداد فرزندان خود به این مراکز مراجعه کنند. یکی از بهترین مراکز استعدادیابی کودکان، ویموند پلاس است که این دغدغه خانواده‌ها را کاملا برطرف کرده است. اپلیکیشن ویموند پلاس به والدین این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به حضور فیزیکی در مرکز استعدادیابی به هدف خود دست یابند.

ویموندپلاس اپلیکیشنی است که در آن علاوه بر استعدادیابی کودکان، استعدادهای آن‌ها با استفاده از امکانات آموزشی و نقشه راه پرورش می‌یابد. همچنین نقاط ضعف، استعداد شغلی، مشکلات درونی، اجتماعی و رفتاری کودک شناسایی می‌شود و در جهت رفع آن اقدامات تخصصی صورت می‌گیرد.  ​